Następnie rządy obejmuje Władysław Łokietek co też sprzyja rozwojowi miasta, przykładem tego może być nadanie 24.06.1326 mistrzowi Janowi z Rogoźna kuźni poruszanej siłą wody we wsi Ruda gdzie też wydobywano rudę żelaza.
Rok 1360 potwierdza istnienie kasztelańskiego miasta które aż do rozbiorów w 1795 było siedzibą starostwa.
W 1365 miasto jest w posiadaniu Ulryka von der Ost z Drezdenka. Z herbu tej rodziny wywodzi się klucz, który do chwili obecnej stanowi część herbu miasta Rogoźna.
24.06.1405 Władysław Jagiełło odbiera miasto i okoliczne wioski z rąk von der Osta i nadaje miastu nowe przywileje. Król Jagiełło buduje tu zamek, młyny, sukiennice i ratusz, w czasie pobytu w sierpniu 1423 mianuje wójta Dobrogosta sędzią miejskim.
Władysław Warneńczyk za pożyczkę 300 grzywien zastawia miasto staroście Andrzejowi z Kretkowa.
W 1458 miasto wystawia do oblężenia Malborka aż 15 pieszych. Więcej jedynie wystawiły Poznań 60 i Kalisz 30 pieszych. W 1512 roku miasto przechodzi na własność Mikołaja z Kretkowa za sumę 5900 marek w srebrze i 1500 dukatów.
Od 1523 miasto ma przywilej trzech jarmarków. W latach następnych miasto przeżywa liczne pożary. Zygmunt Stary oddaje miasto w dożywocie Królowej Bonie. Miasto coraz bardziej podupada, W 1568 roku wyludnia je zaraza. Stefanowi Batoremu miasto kupuje podwody (wozy) za 45 florenów, podczas gdy Oborniki tylko za 32,10 florenów. Opat klasztoru z Wągrowca odmówił zakupu podwód.
Dnia 3 lipca 1526 roku o godzinie ósmej położono kamień węgielny pod budowę kścioła św. Wita który powstawał w miejscu dawniejszego spalonego drewnianego kościoła pod tym samym wezwaniem. Nowy gotycki kościół powstał dzięki fundacji Mikołaja Kredkowskiego starosty rogozińskiego. Budowniczymi tej wspaniałej późnogotyckiej budowli byli Marcin Mora i Klemens z Ostroroga.
Koniec XVI wieku obfituje w nadania praw i przywilejów rzemieślnikom z Rogoźna pierwsi otrzymali je szewcy następnie piwowarzy, bednarze, kuśnierze, kowale, powroźnicy, kaletnicy, kotlarze, stelmachowie, kołodzieje, i krawcy.
W czasie "potopu" szwedzkiego Rogoźno niechlubnie zapisało się w historii, mianowicie 25 lipca 1655 roku w Ujściu starosta rogoziński Andrzej Karol Grudziński wraz z Wojewodą poznańskim Krzysztofem Opalińskim poddają 17 tysięcznej armii szwedzkiej 15 tysięczną armię Pospolitego Ruszenia w zamian za swobody szlacheckie i wyznaniowe. 26.07.1655 w Rogoźnie nastąpiło uroczyste powitanie Szwedów na ziemi wielkopolskiej. Starosta rogoziński Karol Grudziński witał uniżenie króla Szwedów Karola X Gustawa oraz oddziały szwedzkie Wittenberga. Starosta Grudziński zmył jednak hańbę w rok później przystępując do walki ze Szwedami pod dowództwem Stefana Czarneckiego.
W 1750 roku Władysław Szołdrski starosta rogoziński nadaje przywilej lokacyjny Nowemu Miastu a król August III potwierdza go 22 sierpnia 1750 r. Nowe Miasto miało swój herb, rynek i ratusz i bezpośrednio graniczyło ze starym miastem. Granica między miastami przebiegała tuż za dzisiejszą pocztą. Na południe przy trakcie do Poznania wzdłóż zachodniego brzegu jeziora posadowiło się Nowe Miasto, natomiast na północ od poczty od wieków osadzone istniało miasto Rogoźno. Miasta istnieją jako odrębne organizmy aż do 16 lipca 1794 r. kiedy rządy zaboru pruskiego połączyły oba miasta w jedno.
W 1806 roku mieszkańcy z radością witają wojska Napoleona i rwą się do walki. Na terenie Wielkopolski tworzą się cztery pułki w Gnieźnie, Kościanie, Rawiczu i Rogoźnie. 17 stycznia 1807 II Pułk Piechoty z Rogoźna liczy: 1 pułkownik, 5 kapitanów, 8 poruczników, 6 podporuczników i 1549 szeregowców.
Po klęsce Napoleona w Rosji pod Rogoźnem 10 lutego 1813 roku rozegrała się bitwa między będącym w odwrocie Czwartym Pułkiem Nadwiślańskim dowodzonym przez francuskiego generała Girarda a wojskami rosyjskimi dowodzonymi przez Woroncewa i Czernyszewa. Bitwa rozegrała się na wzgórzu o nazwie Koci Sad (miejsce to dziś znajduje się we wsi Słomowo a na wzgórzu stoi maszt telefonii komórkowej.
Po Kongresie Wiedeńskim 1815 Rogoźno znajduje się w powiecie obornickim, województwie Poznańskim należącym do Prus. Miasto liczy wtedy 3775 mieszkańców Po kolejnych pożarach w latach 1816 i 1823 miasto podupada. W czasie Powstania Listopadowego 1830 wielu mieszkańców miasta i okolicy idzie do walki i bierze udział we wszystkich bitwach. Po powrocie czekały ich represje ze strony prusaków.
W numerze 19 "Przyjaciela Ludu", z dnia 11 listopada 1837 roku w artykule opisującym Rogoźno jest wzmianka o uzdrowiskowym charakterze okolic naszego miasta: "Jest zaś do dziś dnia jeszcze wieś, stykająca się z Rogoźnem, nad rzeką Wełną położona, nazywająca się Ruda i po dziś dzień jeszcze po całym terytorium miasta spostrzegać się dają ślady dowodzące, że okolica, na której zbudowano Rogoźno obfituje w rudę żelazną, gdy często bardzo natrafiać można na kawałki rudy tej pod powierzchnią ziemi utrzymującej się, mianowicie przy wodociekach.
Ruda ta żelazna zapewne sprawiła, że woda po wielu bardzo studniach, tak w mieście jako i w pobliskich wioskach, pomyślną odznacza się jędrnością. Pierwsze zaś w tej mierze miejsce trzyma źródło we młynie owczygłowskim, z Rogoźnem graniczącym, którego woda, według znawców, niezwyczajną ilość części żelaznych w sobie zawiera, przez co smak bardzo jest przyjemny a zarazem ożywiający. W całej okolicy z przymiotu tego jest znane, a jeżeli wieścią krążącym można dać wiarę, to dawnymi czasy do źródła tego przybywali chorzy z dalekich nawet okolic i przez picie wody tej w różnych chorobach i dolegliwościach ciała, skuteczną znajdowali ulgę." Poniżej cały numer "Przyjaciela Ludu" w orginale.
W 1873 w Rogoźnie powstaje Bank Ludowy, w 1874 Straż Ogniowa, w 1879-96 buduje się linie kolejowe Poznań-Piła i Wągrowiec- Krzyż, następne nowe obiekty to Gazownia i Rzeźnia. W 1896 powstaje zakład budowy młynów i fabryka maszyn Karola Kühla. Wszystkie te obiekty przyczyniły się znacznie do rozwoju miasta. W 1902 i 1906-7 wybuchają strajki szkolne w szkołach rogozińskich przeciwko germanizacji.
W 1914 roku Rogoźno liczy 6000 mieszkańców. Podczas I Wojny Światowej Rogoźnianie zmuszeni byli walczyć po stronie niemieckiej jako obywatele Prus. 11 listopada 1918 roku zakończyła się I Pierwsza Wojna Światowa i w wyniku międzynarodowych ustaleń na mapie Europy po 123 latach znowu pojawiła się Polska. Jednak Rogoźno i duża część Wielkopolski nadal miały pozostać niemiecką prowincją. Dopiero zwycięskie Powstanie Wielkopolskie doprowadziło na początku 1919 roku do włączenia Wielkopolski wraz z Rogoźnem do Państwa Polskiego zwanego też II Rzeczypospolitą.
Andrzej
Karol Grudziński - starosta rogoziński
Andrzej Karol
Grudziński herbu Grzymała (1611 – 1678) –
wojewoda kaliski 1653 – 1661, wojewoda poznański 1661 – 1678, starosta
nakielski, wałecki, rogoziński, średzki, osiecki, właściciel dóbr
złotowskich; pułkownik królewski, kapitan gwardii.
Był synem wojewody kaliskiego Zygmunta i Anny Opalińskiej. W
początkowej fazie potopu szwedzkiego, 25 lipca 1655, wraz z wojewodą
poznańskim Krzysztofem Opalińskim oraz podkanclerzym koronnym
Hieronimem Radziejowskim, odstępując od służby królowi Janowi
Kazimierzowi, poddał pod Ujściem wojska wielkopolskie szwedzkiemu
marszałkowi polnemu Arvidowi Wittenbergowi oraz uznał króla szwedzkiego
Karola X Gustawa za władcę Polski. Mimo swej zdrady Grudziński w
niedługim czasie powrócił do służby Rzeczypospolitej i podjął walkę z
najeźdźcą, za co Szwedzi w odwecie spalili będące w jego posiadaniu
zamki w Złotowie oraz Drahimiu (1657). Po abdykacji Jana II Kazimierza
w 1668 roku, popierał do polskiej korony kandydaturę palatyna reńskiego
Filipa Wilhelma. [1]
Po zakończeniu działań wojennych ufundował liczne kościoły, m.in. farę
złotowską pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny (1661 - 1664),
gdzie najprawdopodobniej uwieczniony został w ołtarzu głównym jako dwie
spośród postaci na obrazie Paulusa Hacka pt. "Koronacja Najśw. Marii
Panny" z 1666. Krypty tego kościoła są również miejscem spoczynku
rodziców fundatora oraz jego syna Zygmunta, zmarłego w wieku kilku lat
wskutek choroby zakaźnej.
Andrzej Grudziński zmarł w 1678 roku i pochowany został w kościele św.
Wita w Rogoźnie.
Żonaty był z Marianną ze Święcickich, krewną biskupa sufragana
gnieźnieńskiego Jacka Święcickiego.
Postać wojewody Grudzińskiego pojawia się w powieści "Potop" Henryka
Sienkiewicza, gdzie ukazany został w momencie zdrady ujskiej. Kamień węgielny kościoła św Wita w Rogoźnie
Zapis budowniczych kościoła mający upamiętnić wmurowanie kamienia węgielnego w dniu 3 lipca 1526 roku
Pro Memoria
Ciekawostka historyczna z 1813 roku, zapisana ku pamięci w księgach metrykalnych parafii św. Wita w Rogoźnie
przez ówczesnego wikariusza ks. Marcina Schonfelda.
Zapis ten dotyczy przebiegu znanej bitwy między Moskalami a wojskami Napoleona Bonapartego która jak się okazuje rozegrała się nie tylko w okolicy Rogoźna ale początkowo też w samym mieście.
(Fragment dotyczący Rogoźna podkreślono na czerwono.)
Wspomnienie Edwarda Raczyńskiego z pobytu w Rogoźnie
Znany arystokrata z Rogalina w jednej ze swoich książek napisał cały rozdział na temat Rogoźna.
Poniżej zeskanowane strony tej książki wydanej w 1842 roku.
Rogoźno w XVIII w. Widok od strony wschodniej.
Rogoźno w XIX w. Widok od strony wschodniej.
Zakład budowy młynów i fabryka maszyn Karola Kühla. Rok 1910
Rogoziński Browar przy ulicy Czarnkowskiej
Właściciel Browaru R. Welde w roku 1909
Rogoźnianie w pruskiej armii w 1917 roku. Od lewej: 1. Nieznany, 2. Majewski, 3. Dopierała, 4. Urban