Przywilej lokacyjny dla miasta Rogoźna

Dopóki żyje pismo, żyje i działanie pisma, którego treść żywi pamięć a ta wzmocniona wzrasta. Przeto my, Przemysł z Bożej Łaski książę Polski pragnąc poprawić stan naszej ziemi, leżącej po większej części w pustkowiu, oddaliśmy urządzenie naszego miasta, które się pospolicie nazywa Rogoszna, na prawie niemieckim według wzoru poznańskiego ukochanym przez nas gościom Janowi i Piotrowi zwanym Dedz. Z powodu zaś urządzenia wyżej wymienionego miasta oni sami i ich następcy niech posiadają zawsze, bezpiecznie i spokojnie szósty łan, rok wolny od danin i trzeci denar z dochodów sądowych od każdej sprawy. Niech posiadają także sześć jatek mięsnych, sześć kramów chlebowych, sześć szewskich a inne niech wybudują według potrzeby mieszkańców. Także łaźnię niech wybudują, gdzie ich następcom będzie się wydawało odpowiednim. Na obszarze zaś wymienionego już miasta, przy wpływie rzeki zwanej Wełna, począwszy od rudnicy, należącej do nas, jakichkolwiek korzyści będą mogli z biegiem czasu wymyśleć, niech trwale posiadają ze swymi następcami bezpiecznie i spokojnie. Zaś koło naszej kuźni niech zbudują młyn z jednym kołem który ma pozostać stale w ich wolnym posiadaniu. W miejscu zaś które pospolicie nazywa się Czessel cokolwiek chcą niech zbudują z biegiem czasu. Miejsce zaś które po polsku nazywa się Międzylesie, dajemy miastu na jego użytek w wieczne posiadanie. Chcemy też by jeżeli jakiś sługa rycerza zostanie schwytany z rzeczą skradzioną w mieście lub na polu poza miastem aż do granic, nikt nie śmiał go sądzić jak tylko nasi sołtysi z naszym pełnomocnictwem. Dla większej zaś korzyści naszego miasta dajemy nadto wolność od wszelkich danin przez okres 14 lat. Z ustaniem zaś tej wolności niech płacą mieszkańcy stosownie do oszacowania 12 ćwiertni owsa i jako dziesięcinę dwa srebrne skojce w monecie będącej w obiegu. Dajemy też im na pastwisku dwa łany roli. Chcemy również, by tych, którzy korzystają z posiadłości wymienionego miasta tak z lasów jak i pastwisk oraz innych rzeczy, nikt nie odważył się sądzić jak tylko wymienieni sołtysi. Na świadectwo tego i porękę pismo niniejsze naszej pieczęci przyłożeniem potwierdzamy w obecności następujących świadków: rycerza książęcego Bogusława, kasztelana z Ujścia i rycerza książęcego Jakuba, kasztelana z Rogoźna. Działo się to w roku łaski Pańskiej 1280 i dane zostało po święcie Paschy przez ręce Philona, pisarza naszego dworu.

	Najstarsze źródła pisane
	Najstarszym dokumentem pisanym dotyczącym naszego miasta jest pismo z roku 1248 w którym wymieniony jest Gneomir castelanus de Rogozna co świadczy o istnieniu już wówczas kasztelani rogozińskiej a zatem już wtedy istniało też miasto, zapewne lokowane na prawie jeszcze nie niemieckim. Natomiast w dokumencie z 1251 roku jest informacja że książe Przemysł I zezwala sołtysowi Hermanowi lokować miasto Kostrzyn na takim samym prawie niemieckim, jakiego używają przybysze (hospites) w Rogoźnie. I ten zapis świadczy że w roku 1251 istniało tu już miasto na prawie niemieckim. Najważniejszy jednak dla historii Rogoźna jest dokument lokacyjny miasta wystawiony przez księcia Przemysła II który jest datowany na dzień 24 kwietnia 1280 roku. Co prawda orginalny dokument lokacyjny nie zachował się zapewne z powodu jednego z licznych pożarów które nawiedziły Rogoźno. Ale jak można przypuszczać dzięki operatywności skrybów miejskich zachował się sam tekst tegoż przywileju. W dokumencie tym wspomina się że zasadźcami są Jan i Piotr Dedz ówcześni właściciele miasta. Miasto lokowane było na prawie niemieckim jakie obowiązywało też w Poznaniu. Ten ostatni dokument dzisiaj jest uważany za najpewniejszą podstawę uznania że lokacja miasta nastąpiła w 1280 roku. Poniżej tekst aktu lokacyjnego w wersji orginalnej po łacinie: Co w języku polskim brzmi mniej więcej tak: Przywilej lokacyjny dla miasta Rogoźna Dopóki żyje pismo, żyje i działanie pisma, którego treść żywi pamięć a ta wzmocniona wzrasta. Przeto my, Przemysł z Bożej Łaski książę Polski pragnąc poprawić stan naszej ziemi, leżącej po większej części w pustkowiu, oddaliśmy urządzenie naszego miasta, które się pospolicie nazywa Rogoszna, na prawie niemieckim według wzoru poznańskiego ukochanym przez nas gościom Janowi i Piotrowi zwanym Dedz. Z powodu zaś urządzenia wyżej wymienionego miasta oni sami i ich następcy niech posiadają zawsze, bezpiecznie i spokojnie szósty łan, rok wolny od danin i trzeci denar z dochodów sądowych od każdej sprawy. Niech posiadają także sześć jatek mięsnych, sześć kramów chlebowych, sześć szewskich a inne niech wybudują według potrzeby mieszkańców. Także łaźnię niech wybudują, gdzie ich następcom będzie się wydawało odpowiednim. Na obszarze zaś wymienionego już miasta, przy wpływie rzeki zwanej Wełna, począwszy od rudnicy, należącej do nas, jakichkolwiek korzyści będą mogli z biegiem czasu wymyśleć, niech trwale posiadają ze swymi następcami bezpiecznie i spokojnie. Zaś koło naszej kuźni niech zbudują młyn z jednym kołem który ma pozostać stale w ich wolnym posiadaniu. W miejscu zaś które pospolicie nazywa się Czessel cokolwiek chcą niech zbudują z biegiem czasu. Miejsce zaś które po polsku nazywa się Międzylesie, dajemy miastu na jego użytek w wieczne posiadanie. Chcemy też by jeżeli jakiś sługa rycerza zostanie schwytany z rzeczą skradzioną w mieście lub na polu poza miastem aż do granic, nikt nie śmiał go sądzić jak tylko nasi sołtysi z naszym pełnomocnictwem. Dla większej zaś korzyści naszego miasta dajemy nadto wolność od wszelkich danin przez okres 14 lat. Z ustaniem zaś tej wolności niech płacą mieszkańcy stosownie do oszacowania 12 ćwiertni owsa i jako dziesięcinę dwa srebrne skojce w monecie będącej w obiegu. Dajemy też im na pastwisku dwa łany roli. Chcemy również, by tych, którzy korzystają z posiadłości wymienionego miasta tak z lasów jak i pastwisk oraz innych rzeczy, nikt nie odważył się sądzić jak tylko wymienieni sołtysi. Na świadectwo tego i porękę pismo niniejsze naszej pieczęci przyłożeniem potwierdzamy w obecności następujących świadków: rycerza książęcego Bogusława, kasztelana z Ujścia i rycerza książęcego Jakuba, kasztelana z Rogoźna. Działo się to w roku łaski Pańskiej 1280 i dane zostało po święcie Paschy przez ręce Philona, pisarza naszego dworu. Przemysł II wybudował tu zamek modrzewiowy o którym wspomina Jan Długosz w swej pracy pod tytułem "Historia Polonica". Władca Wielkopolski lubił Rogoźno. Często tu przebywał, świadczą o tym różne dokumenty z lat 1284 i 1286. Ostatni udokumentowany pobyt króla to 8 lutego 1296 roku kiedy to został zdradziecko zamordowany o czym wspomina prawie każdy podręcznik historii.
	Pieczęć króla Przemysła II
	Przykładowy Dokument Przemysła II (dotyczy Łęgowa)
	Przykładowy Dokument Przemysła II (nie dotyczy Rogoźna)
	Przykładowy Dokument Przemysła II (nie dotyczy Rogoźna)
	Powrót do strony Rogoźno Powrót do strony głównej